Ուրբաթ, 5 Փետրվարի 2021 17:03

Արմինֆո.2020 թվականը Հայաստանի արդյունաբերությունը ավարտել է բացասական թրենդով։ Պաշտոնական վիճակագրական տվյալների համաձայն ՝ երկրում արդյունաբերական արտադրությունը մեկ տարում կրճատվել է 0,9 տոկոսով ՝ բացարձակ թվերով կազմելով 2.070 տրլն դրամ ($4.2 մլրդ) ՝ 2019 թվականին գրանցված 9% աճի դիմաց ։

 

Վերընթաց դինամիկայի փոփոխությունը վարընթացով հիմնականում պայմանավորված էր հանքահումքային հատվածի աճի տեմպերի դանդաղմամբ և մշակող արդյունաբերությունում մարտ ամսից պահպանվող անկումով։

 

Այնուամենայնիվ, ըստ վիճակագրական տվյալների, միայն 2020թ. դեկտեմբերին արդյունաբերական արտադրությունն աճել է 14,4% - ով (2019թ.դեկտեմբերին 5,8% անկման դիմաց) ՝ ապահովելով 238,2 մլրդ դրամի (459 մլն դոլար) ծավալ:

 

Հանքարդյունաբերության և բաց հանքերի շահագործման ոլորտում 2020թ. – ին․ 2019թ. - ի համեմատ․ արձանագրվել է 11,6% աճ ՝ մինչև 403,1 մլրդ դրամ, սակայն աճի տեմպերն էապես նվազել են ։ Մեկ տարի առաջ աճը կազմել է 23,9%: Միայն դեկտեմբերին հանքահումքային հատվածում ապահովվել է 39.9 մլրդ դրամի ծավալ՝ ամսական 2,1% աճով, տարեկան 0,4% աճի դեպքում:

 

Մշակող արդյունաբերության ծավալը մեկ տարում կրճատվել է 3,9 տոկոսով (նախորդ տարվա 7,6 տոկոս աճի դիմաց) ՝ մինչեւ 1.4 տրլն դրամ, որից 170.3 մլրդ դրամը բաժին է ընկել դեկտեմբերին ՝ ամսվա ընթացքում ավելանալով 17.7% - ով (տարեկան 7.3% անկման դեպքում):

 

Ընդ որում, մշակող արդյունաբերությունում ծավալների աճը 2020թ. արձանագրվել է դեղագործության (23,6% - ով), էլեկտրական սարքավորումների (22,2% - ով), պատրաստի մետաղական արտադրանքի (20,6% - ով), քիմիական արտադրության (14,5% - ով), կահույքի (13,7% - ով), հիմնական մետաղների (9,4% - ով), այլ ոչ մետաղական հանքային արտադրատեսակների (9,3% - ով), հագուստի (4,3% - ով), մեքենաների եւ սարքավորումների (2,8% - ով) արտադրության մեջ:

 

Ընդ որում ՝ անկում է գրանցվել  տեքստիլ արտադրության (31,6 տոկոսով), տպագրական գործունեության (23,7 տոկոսով), ծխախոտի արտադրության (19,7 տոկոսով), ոսկերչական իրերի (13,3 տոկոսով), ըմպելիքների (12,9 տոկոսով), համակարգիչների, էլեկտրոնային եւ օպտիկական սարքավորումների (9,2 տոկոսով), ռետինե իրերի (7,2 տոկոսով) եւ սննդամթերքի (0,4 տոկոսով) արտադրության մեջ:

 

Մշակող ճյուղում արտադրության ծավալներով առաջատար են սննդամթերքը (536.3 մլրդ դրամ), հիմնական մետաղները (190.9 մլրդ դրամ), խմիչքները (163.1 մլրդ դրամ), ծխախոտը (152.3 մլրդ դրամ):

Ըստ վիճակագրական տվյալների ՝ էլեկտրաէներգիայի, գազի, գոլորշու և  լավորակ օդի մատակարարման դինամիկան 2019թ. ստագնացիոն 0%-ից 0,1% աճ է գրանցել՝ կազմելով 257.8 մլրդ դրամ ։ Միայն դեկտեմբերին արձանագրվել է 14.4% աճ ՝ մինչև 26.3 մլրդ դրամ ։ Ընդ որում, էլեկտրաէներգիայի արտադրությունը, փոխանցումը եւ բաշխումը տարվա ընթացքում կրճատվել են 0,4 տոկոսով (դեկտեմբերի 8,4 տոկոսով աճի դեպքում), մինչդեռ գազի արտադրությունը, գազամատակարարման համակարգերի միջոցով գազանման վառելիքի բաշխումն ավելացել են 2,8 տոկոսով (դեկտեմբերի 35,6 տոկոսով աճի դեպքում):

 

Եկամուտները ջրամատակարարումից, թափոնների մաքրումից և մշակումից, ինչպես նաև երկրորդային հումքի ստացումից 2020 թվականին կրճատվել են 13,9 տոկոսով (մեկ տարի առաջվա 3,1 տոկոս անկման փոխարեն) ՝ մինչեւ 21,4 մլրդ դրամ, դեկտեմբերին 8,1 տոկոսով անկման դեպքում ՝ մինչեւ 1,6 մլրդ դրամ:

 

Հետահայաց հիշեցնենք, որ Հայաստանում արդյունաբերական արտադրության ծավալը 2019թ.- ին 2018թ. - ի համեմատ արագացրել է աճը մինչև 9% (2018թ. - ի աճի 12,6% - ից մինչև 4,3% դանդաղման փոխարեն) ՝ կազմելով 2.104 տրլն դրամ (4.4 մլրդ դոլար): Վերընթաց դինամիկայի արագացումը պայմանավորված է հանքահումքային հատվածի միտումի բարելավմամբ՝ անկումից  դեպի աճ ելքով՝ վերամշակող արդյունաբերության պահպանվող աճի պայմաններում:

 

Հիշեցնենք, որ Հայաստանի տնտեսական ակտիվությունը 2020 թվականին կրճատվել է 7,5 տոկոսով։ 2021 թվականին Հայաստանի պետբյուջեում ամրագրված է ՀՆԱ-ի 3.2 տոկոս աճ» Կենտրոնական բանկի կանխատեսմամբ ՝ Հայաստանը 2020 թվականը պետք է ավարտեր 7,8 տոկոս տնտեսական անկմամբ ՝ 2021 թվականին 2 տոկոս աճով։ Համաճարակաբանական իրավիճակի խորացումը, որը հանգեցրել է տնտեսական գործունեության մի շարք սահմանափակումների, և Արցախում 44-օրյա պատերազմը մեծապես ազդել են ամփոփիչ ցուցանիշների վրա ։