Ուրբաթ, 26 Մայիսի 2017 13:33

Արմինֆո. Հայաստանում պլաստիկ քարտերով անկանխիկ գործարքների տարեկան աճը 2017 թվականի առաջին եռամսյակում արագացրել է մինչև 44% նախորդ տարվա 18% - ի համեմատ: Ըստ ՀՀ Կենտրոնական բանկի զեկույցի,  անկանխիկ քարտային գործարքների ծավալը հաշվետու ժամանակահատվածում կազմել է 55.6 մլրդ դրամ: Միայն առաջին 2017 թվականի եռամսյակում անկանխիկ պլաստիկ գործարքների ծավալը նվազել է 16.6%, կրկնելով նախորդ տարվա դինամիկան (15,3%):

 

Իսկ պլաստիկ գործարքների ընդհանուր ծավալը 2017-ի առաջին եռամսյակում կազմել է

338.3 մլրդ դրամ, տարեկան աճի արագացումը` 5%-ից մինչև 7%, իսկ եռամսյակային անկումը`21%-ից մինչև 13%: Դրան զուգահեռ, շրջանառվող քարտերի թիվը նվազել է մինչև 1.553 մլն.քարտի, տարեկան անկումը` 8% աճից մինչև  11% անկում, իսկ եռամսյակում` 0.7% աճից մինչև 1.1% անկում:

 

Հնգամյա կտրվածքով անկանխիկ պլաստիկ գործարքների ծավալն աճել է 3.1 անգամ, ընդ որում, հիմնական աճը`2 անգամ, տեղի է ունեցել վերջին երեք տարիների ընթացքում: Պլաստիկ գործարքների ընդհանուր ծավալներում անկանխիկ գործարքների ծավալը վերջին հինգ տարիների ընթացքում 9,9% -ից աճել է մինչև 16,4%, ինչը պայմանավորված է ինտերնետ առևտրի զգալի ակտիվացումով, ինչպես նաև բանկերի կողմից ձեռնարկված արդյունավետ միջոցառումներով, որոնցով խրախուսվում են անկանխիկ գործարքները, օրինակ, CashBack-ը (գնումների վերադարձնելը):

 

ՀայԱՍՏաստանի պլաստիկ շուկայում 2017-ի ապրիլի 1-ի դրությամբ քարտերի քանակով առաջատարն է Visa քարտերը - 36,2%, երկրորդ տեղում են ArCa տեղական քարտերը - 33.8%, իսկ MasterCard-ի մասնաբաժինը կազմում է 27.2%: Մնացած 2,9% - ը կազմում են  միջազգային այլ քարտերը (HSBC, American Express, Diners Club): Իսկ տարեկան կտրվածքով Visa- ի մասնաբաժինն շրջանառվող քարտերի ընդհանուր թվում նվազել է 45.2%, իսկ ArCa և MasterCard քարտերինը`համապատասխանաբար 31.4% և 20,8%: Հնգամյա կտրվածքով շրջանառվող քարտերի մասնաբաժինն ավելացել է 47.6%, իսկ գործարքների ծավալները`88%, ընդ որում, ծավալների և քանակի աճով առաջատարն է MasterCard-ը (2-3 անգամ աճ):

 

Ըստ ՀՀ ԿԲ տվյալների, 2017 թվականի ապրիլի 1-ի դրությամբ Հայաստանում կար 561.6 հազար  Visa քարտ, 524,5 հազար ArCa, 421,7 հազար MasterCard, իսկ մյուս միջազգային քարտերի թիվը կազմում է 45,2 հազար: Քարատերի ընդհանուր թվի տարեկան անկումը հիմնականում պայմանավորված էր Visa քարտերի թվի 28.7% նվազումով, իսկ ArCa և միջազգային մյուս քարտերի թիվը նվազել է` 4,1-1%, բայց MasterCard քարտերի թիվն աճել է 16.5%: Համեմատության համար նշենք, որ 2016-ի I եռամսյակում MasterCard-ի աճը կազմել էր 24.4%, Visa-ի աճը`6.3%, իսկ ԱրՔա-ի և մյուս միջազգային քարտերի աճը` 1,8-4,5%:

 

Պլաստիկ գործարքների ծավալների տարեկան (5% -ից մինչև 7%) արագացումը պայմանավորված էր MasterCard-ի և մյուս միջազգային քարտերի արագացումով, իսկ Visa քարտերն արձանագրել են աննշան աճ, ԱրՔա քարտերը`անկում: Այսպես, MasterCard գործարքների տարեկան աճն արագացրել է`10% -ից մինչև 27%, մյուս միջազգային քարտերինը`13%-ից մինչև 29%, Visa քարտերինը`դանդաղել է 4%-ից մինչև 1%, մինչդեռ, ԱրՔա գործարքների ծավալը 2% աճից անցել է 4% անկման: Գործարքների ծավալններով 2011 թվականից առաջատարն է Visa քարտը`148.8 մլրդ դրամ 2017-ի I եռամսյակում: Երկրոդ տեղում է MasterCard-ը`88.7 մլրդ դրամ, երրորդն է ArCa քարտը`ավելի քան 74 մլրդ դրամ, իսկ մյուս միջազգային քարտերով գործարքի ծավալը կազմել է 26,8 մլրդ դրամ: Հնգամյա կտրվածքով ամենամեծ ծավալներն արձանագրել են գործարքները MasterCard քարտերով`3 անգամ և Visa քարտերով`2 անգամ, իսկ ArCa քարտերով գործարքների աճը կազմել է 25%:

 

2017 թվականի ապրիլի 1-ին Հայաստանում կար 7140 POS- տերմինալ, որոնց 831-ը գտնվում է բանկերի գլխամասային գրասենյակներում և մասնաճյուղերում: POS- տերմինալների թիվը տարեկան կտրվածքով ավելացել է 11% կամ 687-ով: Բանկոմատների թիվը նույն ամսաթվով կազմել է`1335 հատ, տարեկան անկումը`7% կամ 94  հատով: Հնգամյա կտրվածքով բանկոմատների թիվն աճել է 28% կամ 293-ով, իսկ POS- տերմինալների թիվը`30% կամ 1645-ով: Առևտրի / սպասարկման կետերի թիվը, որտեղ տեղեկայված են բանկոմատները կամ POS- տերմինալները, Կենտրոնական բանկը 2015 թվականից դադարել է հրապարակել, բայց 2014-ի վերջին դրանք կազմում էին` 6619, որից 3694-ն առևտրի կետերում, իսկ 275 – ը`հյուրանոցներում:

 

Հիշեցնենք, որ ArCa վճարային համակարգի մեծամասնական բաժնետերն է ՀՀ Կենտրոնական բանկը, ինչպես նաև խոշոր բաժնետերերն են`ACBA-Credit Agricole Bank- ը, Հայէկոնոմբանկը և Արդշինբանկը, իսկ մնացած 12 բանկերին է պատկանում ընկերության բաժնետոմսերի 2%-ը:

Համագործակցության հուշագիրը «Արմենիան Քարդ» ՓԲԸ (ArCa վճարային համակարգի օպերատոր) և ռուսաստանյան «Միր» վճարային համակարգի օպերատորի միջև ստորագրվել է 2016-ի հունիսի 3-ին: Մինչև 2017-ի հուլիսը կավարտվի Ռուսաստանի և Հայաստանի «ArCa» և «Միր» վճարային համակարգերի տեխնիկական ինտեգրումը: